موسسه تحقيقات و توسعه شترمرغ سانان آريا

برآورد قیمت تمام شده جوجه یکروزه شترمرغ
نشریه شماره 7
آذر 1393
موسسه تحقیقات و توسعه شترمرغ سانان
آنچه در این شماره می خوانید:
سرمقاله .............................................................................................................. 1
پرورش جوجه شترمرغ در سنین اولیه ( تولد تا 3 ماهگی ) بخش دوم ............................................ 2
برآورد قیمت تمام شده جوجه یک روزه شترمرغ ............................................................... 8
مزایاي استفاده از کنسانتره در تغذیه شترمرغ .................................................................. 12
کیفیت آب مصرفی بخش دوم .................................................................................. 14
باشگاه شترمرغداران ......................................................................................... 17
نشریه الکترونیکی داخلی
موسسه تحقیقات و توسعه شترمرغ سانان
با همکاري
پایگاه اطلاع رسانی صنعت شترمرغ
تحریریه علمی
مهندس سید مسعود موسوي
مهندس مجتبی ایاز
جهت هر گونه انتقاد و پیشنهاد با دفتر نشریه
تماس حاصل فرمایید.
تلفن: 66575148
نمابر: 66575148
پست الکترونیکی:
Newsletter.ostrich@gmail.com
www.ostrichrdi.com
این مجموعه به همکاري و مساعدت پرورش دهندگان و متخصصین امر نیاز داشته و
صمیمانه دست یاري آنها را جهت ارتقاء این صنعت می فشارد. بدیهی است این نشریه عاري
از اشکال نمی باشد، لذا همواره نیازمند راهنمایی هاي گرانقدر شما هستیم.
شماره 7، آذر 1393
نشریه شماره 7، آذر 1393
1
سرمقاله
شترمرغ پرنده اي چند منظوره بوده و با هدف تولید سه محصول اصلی یعنی گوشت، پوست و پر پرورش داده می شود که
در این میان پوست شترمرغ می تواند بیشترین سود دهی را براي پرورش دهنده فراهم نماید.
درآفریقاي جنوبی، 60 درصد سود حاصله از پرورش شترمرغ مرتبط با پوست این حیوان است. این در حالی است که در
کشور ما پرورش شترمرغ بر پایه تولید گوشت حرکت خود را آغاز کرده که همین عامل سبب عدم توجه پرورش دهندگان به
کیفیت پوست تولیدي شده است. کیفیت پایین پوست می تواند سهم ایران را در صادرات پوست شترمرغ به عنوان یکی از
کشورهاي فعال این صنعت در بازهاي جهانی کاهش دهد.
آفریقاي جنوبی در شرایط سیستم پرورش باز باهدف تولید پوست با کیفیت، پرنده را تاسن 14 ماهگی پرورش می دهند در
صورتی که در ایران سن پروار تنها با هدف تولید گوشت حتی تا 7 ماه کاهش یافته که این دلیلی بر حذف پوست از بخش
درآمدزائی مزرعه دار است که می تواند سوددهی پرواربندي را تعریف کند. گذشته از این موضوع عدم تغذیه مناسب، عدم رعایت
خط برش ها در زمان پوست کنی، پرکنی نامناسب بعد از کشتار، شرایط نگهداري نامناسب پوست، عدم تجربه کافی در پوست کنی
شترمرغ کشتار شده باعث می شود تا در کنار سن پائین پرواربندي و تغذیه نامناسب جایی براي فعالیت بر روي پوست شترمرغ در
بازارهاي جهانی باقی نماند.
پرورش در سیستم باز که در آفریقاي جنوبی معمول می باشد نمی تواند در ایران به عنوان الگو در نظر گرفته شود. در ایران
شترمرغ در سیستم نیمه باز پرورش داده می شود و در این سیستم، سن پروار در شرایط تغذیه اي مناسب باید حدود 9 ماه در نظر
گرفته شود تا بلوغ پوست و کیفیت آن به طور نسبی نیز رعایت شود.
بدیهی است خریداران پوست، کیفیت پوست تولیدي را در نظر گرفته و از بابت آن پول پرداخت می نمایند که لازم است
پرواربندان به این موضوع توجه داشته و در برنامه پرواربندي خود مد نظر قرار دهند.
نشریه شماره 7، آذر 1393
2
پرورش جوجه شترمرغ در سنین اولیه ( تولد تا 3 ماهگی )
(بخش دوم)
انتقال به سالن پرورش
مشخصات سالن پرورش جوجه(تولد تا 1 ماهگی)
در مزارع توام (گله مولد به همراه پرواربندي) نیاز است سالن پرورش جوجه تا یک ماهگی از سالن پرورش جوجه ازسن
یک تا 3 ماهگی جدا باشد. در این صورت امکان کنترل و پیشگیري بیماري ها و نیز ایجاد شرایط گرمایش، تهویه و ... براي
جوجه ها بهتر فراهم می گردد. در مزارع پرورشی پرواربندي یک سالن براي پرورش جوجه از تولد تا سن 3 ماهگی کافی است.
چون در این مراکز فقط یک یا چند گروه جوجه وارد سالن شده و نگهداري می شوند ولی در مزارع پرورشی توام (مولد به همراه
گله پرواري) هفتگی این کار صورت می پذیرد.
سالن پرورش (تولد تا 1 ماهگی)
اندازه هر پن در این سالن پرورش حدودا 2 در 4 کافی است و فضاي نگهداري براي 30 قطعه جوجه فراهم می گردد. توجه
داشته باشید یک مترمربع فضا براي پرورش 4 قطعه جوجه کافی است و اگر قصد دارید پن ها را بزرگ تر در نظر بگیرید ابعاد را
طوري انتخاب نمائید که فضا براي پرورش حداکثر 50 قطعه جوجه شترمرغ با رعایت حداکثر 4 جوجه در هر مترمربع فراهم گردد.
بیشتر از 50 قطعه جوجه در هر پن توصیه نمی گردد. هرچه تعداد جوجه ها در پن کمتر باشد امکان کنترل جوجه ها و شناسایی
مشکلات بهتر فراهم می گردد و خطر گسترش بیماري ها نیز کمتر است. در مناطق سردسیر توصیه می شود فضاي انتخابی براي هر
پرنده کمی بیشتر در نظر گرفته شود، زیرا ممکن است بدلیل شرایط جوي، جوجه ها اجباراً مدت زمان بیشتري را در سالن سپري
نمایند و شرایط براي انتقال جوجه ها در روز به گردشگاه (فضاي آزاد) فراهم نگردد. در این مناطق بهتر است پن ها از طول بیشتري
نسبت به عرض برخوردار باشند تا شرایط براي دویدن و گردش جوجه ها فراهم گردد.
کف سالن بتن انتخاب شود تا شرایط براي ضدعفونی و شعله گرفتن فراهم شود. ارتفاع جداکننده هر پن کوتاه و حداکثر 30
سانتی متر کافی است. این امر براي گردش و تهویه هوا بسیار حائز اهمیت بوده و براي جوجه نیز آرامش بیشتري را فراهم می نماید
1 تا 2 / (خود را در حبس احساس نمی کند). از طرفی از نظر صرف هزینه نیز کمتر است. در یک طرف سالن، راهرو به عرض 5
متر در نظر گرفته شود تا امکان دسترسی به هر پن بطور مجزا فراهم گردد. در انتهاي سالن یک اتاق براي نگهداري خوراك و یک
اتاق نیز براي نگهداري تجهیزات در نظر بگیرید. حوضچه ضدعفونی در مدخل ورودي درب سالن فراموش نشود. سالن پرورش
جوجه باید نورطبیعی کافی داشته باشد. پنجره ها براي تهویه طبیعی در ارتفاع یک متري قرار گیرند. حتماً براي پنجره ها توري
مناسب به منظور جلوگیري از ورود حشرات در نظر گرفته شود. پنجره ها در دو طرف سالن قرار گیرند. بسته به ابعاد سالن در
انتهاي سالن یک یا دو فن تهویه (محاسبه شده بر اساس طول و عرض سالن و نیز تراکم حداکثر جوجه در سالن) با قدرت مناسب
قرار گیرد. ارتفاع فن هاي تهویه از کف سالن یک متر در نظر گرفته شود. در صورت لزوم، در روز و یا شب هاي گرم تابستان
نشریه شماره 7، آذر 1393
3
می توانید پنجره ها را باز نموده و فن ها را روشن نمائید تا اکسیژن و هواي تازه در اختیار جوجه ها قرار گیرد. در مناطق گرم یا در
ماه هاي گرم تابستان می توانید جوجه ها را در ساعات گرم روز به داخل منتقل نموده و با نصب چند کولر آبی در عرض (در انتهاي
مخالف فن هاي تهویه) سالن را خنک نموده و از استرس گرمایی جوجه ها بکاهید. جوجه ها در استرس گرمایی کم اشتها شده و از
رشد کمتري برخوردارند و شرایط براي بروز بیماري ها نیز فراهم می گردد. روش دیگر استفاده از سیستم کولینگ پد براي خنک
کردن سالن است که در مرغداري ها استفاده می شود. بدین صورت که در یک انتهاي سالن و در دوطرف، اتاقک هاي کوچک با
دیوارهاي آجري یا سیمانی با در نظر گرفتن سوراخ هاي متعدد براي ورود هوا احداث نموده و درون اتاقک یک دیواره با استفاده
از پوشال ایجاد می نمایند. بوسیله پمپ آب پوشال ها خیس شده و با روشن نمودن فن هاي انتهاي سالن و بستن سایر پنجره ها،
می توانید محیطی خنک و مناسب را براي جوجه ها فراهم نمائید. این سیستم در مرغداري ها در کاهش استرس گرمایی بسیار موثر
است. اجراي این سیستم هرچند در ابتدا براي شما هزینه اي را در بر دارد ولی قطعاً در کوتاه مدت هزینه صورت گرفته جبران
خواهد شد. همچنین می توانید طول سالن (بیرون سالن) را با حصیر یا برزنت مجهز نمائید و براي کاهش نفوذ گرما و اشعه
خورشید از شیشه ها و پنجره ها در فصل تابستان از آن استفاده نمائید. در زمستان نیز براي جلوگیري از نفوذ سرما در شب بسیار
موثر است.
نمونه سیستم کولینگ پد براي سرد کردن سالن در تابستان در مرغداري ها
استفاده از رادیاتور (آبگرم) بعنوان مادر مصنوعی سالن پرورش جوجه از تولد تا یک ماهگی
سیستم گرمایش از کف براي سالن پرورش جوجه (تولد تا 1 ماهگی) بخصوص براي فصول سرد سال ضروري است. فقط
داخل پن ها به این سیستم مجهز شود و حتی براي صرفه جوئی در هزینه ها می توانید قسمتی از پن را به این امر اختصاص دهید.
نشریه شماره 7، آذر 1393
4
سیستم گرمایش از کف محیطی مطلوب را براي جوجه ها فراهم نموده و مانع از سرد شدن ناحیه شکمی جوجه می گردد. سرد شدن
ناحیه شکم جوجه باعث تاخیر در جذب کیسه زرده، اختلال در سیستم گوارشی و سلب آرامش جوجه می گردد. توجه داشته
باشید که سیستم گرمایش از کف نباید بعنوان منبع حرارتی براي گرم کردن سالن در نظر گرفته شود. دیده شده که از این سیستم با
هدف گرم نمودن سالن استفاده شده، کف سالن بیش از حد گرم شده و در نتیجه جوجه ها بیش از حد احساس گرما نموده که در
این صورت جوجه دهیدراته شده و آرامش خود را از دست می دهد و از خوردن آب و خوراك دست می کشد. بتن کف فقط باید
سرد نباشد و وقتی با دست کف سالن را لمس می کنید احساس سرما ننمائید. لذا نباید گرم و داغ باشد. بنابراین علاوه بر گرمایش
از کف، باید منبع حرارتی مطمئن (هیتر یا فن جت) براي گرم نمودن سالن نیز در نظر بگیرید.
پرورش جوجه در آفریقاي جنوبی سیستم فن جت براي گرم کردن سالن
اگر امکان استفاده از سیستم گرمایش از کف براي شما میسر نیست، باید یک مانع بین بتن و شکم جوجه بعنوان عایق در نظر
بگیرید. از حصیر پلاستیکی، خاك تمیز معمولی، کود گاوي کاملا خشک (با احتیاط و رعایت شرایط بهداشتی) که بر روي آن
حصیر پلاستیکی قرار داده شده می توانید استفاده نمائید. می توانید یک خوابگاه در یک قسمت سالن در نظر گرفته و در هنگام شب
جوجه ها را براي استراحت به داخل آن منتقل نمائید. کف خوابگاه با چوب یا کاه (قطعات بلند کاه) یا حصیر آهنی از بتن فاصله
گرفته و بر روي آن حصیر پلاستیکی و یا موکت (بدون کرك و مو) و یا هر کف پوش مناسب دیگري قرار دهید. در بالاي سر
جوجه ها نیز لامپ حرارتی قرار گیرد. لامپ هاي حرارتی در هر پن، بسته به تعداد جوجه، یک یا چند عدد لازم است. براي هر
لامپ حرارتی حدود 12 جوجه (با در نظر گرفتن سن) کافی است. براي کاهش نفوذ گرما و سرما توصیه می شود دیوارهاي اصلی
و سقف عایق بندي شوند. در صورت استفاده از مادر مصنوعی(لامپ حرارتی، بخاري، رادیاتور با آب گرم و ...) دماي سالن
پرورش جوجه در حدود 25 درجه سانتی گراد نگهداري شود. ارتفاع مادر مصنوعی باید طوري تنظیم شود که در ارتفاع قد
جوجه ها حدود 30 درجه سانتیگراد حرارت مهیا نماید. اگر مادر مصنوعی بیش از حد پایین باشد جوجه ها پراکنده شده و از منبع
حرارتی فاصله می گیرند و اگر بیش از اندازه بالا باشد جوجه ها بر روي هم انباشته شده و امکان خفگی آنان وجود دارد.
نشریه شماره 7، آذر 1393
5
آمادگی سالن پروش جوجه قبل از شروع جوجه کشی و هچ
در آغاز فصل و قبل از انتقال جوجه به سالن پرورش جوجه باید سالن کاملاً شسته، شعله داده و ضدعفونی شود. کلیه
تجهیزات، آبخوري ها و دانخوري ها نیز باید شسته و ضدعفونی شوند. سپس وسایل گرمایش روشن شده و به مدت حداقل 12 تا
24 ساعت (بسته به دماي محیط) سالن گرم شود. از آنجائی که شروع تولید جوجه در اواخر زمستان و یا اوایل بهار می باشد، لذا
تامین وسایل گرمایش و مادر مصنوعی ضروري است و در این خصوص غفلت ننمائید. جوجه ها بترتیب در پن ها قرار گرفته،
بطوري که از سمتی که فن هاي تهویه سالن (انتهاي سالن) قرار دارند پن ها پر شده و به سمت دیگر سالن ادامه یابد. در این
صورت و با افزایش سن جوجه ها، جوجه هاي جدید الورود در محلی قرار خواهند گرفت که آلودگی کمتري وجود داشته و هواي
سالم و تمیز، ابتدا در اختیار آنان قرار خواهد گرفت و سپس جوجه هاي سنین بالاتر از آن استفاده نموده و نهایتاً هواي کثیف
توسط فن ها کشیده شده و از سالن خارج می گردد. بدیهی است که با پر شدن ظرفیت سالن، جوجه هاي جدید الورود به پن هاي
ابتداي سالن اضافه شده و جوجه هاي مسن تر به سمت انتهاي سالن، جایی که فن هاي تهویه قرار دارد بتدریج منتقل می شوند.
جوجه ها باید از روز اول به آب و غذا دسترسی داشته باشند. معمولاً چند روز طول می کشد تا جوجه به غذ ا و آب خوردن
عادت کند. در این مدت از ذخایر کیسه زرده که حدوداً براي یک هفته کافی است استفاده می نماید. عدم تغذیه جوجه ها با هدف
جذب سریع تر کیسه زرده کاملاً اشتباه و مردود می باشد و موجب می گردد سیستم ایمنی جوجه ها تضعیف شده و مقاومت آنان را
در مقابل بیماري ها کاهش می دهد. بنابراین بلافاصله پس از انتقال جوجه ها به سالن پرورش باید آب و خوراك در اختیار آنان قرار
گیرد.
نمونه سالن پرورش جوجه از تولد تا یک ماهگی- سالن می تواند دو طرفه نیز احداث گردد.
راهرو
انبار
تجهیزات
انبار
خوراك
جوجه هاي
جوان
پن ها در
فضاي
مسقف
جوجه هاي
مسن
سرویس
بهداشتی
اتاق
تاسیسات
گردشگاه
بیرون سالن
ورود ھوا از
پنجره ھا
ورودی سالن
ورود ھوا از
پنجره ھا
فن
نحوه پرشدن سالن از جوجھ
درب پن بھ
گردشگاه
جھت حرکت ھوا
جھت حرکت ھوا
نشریه شماره 7، آذر 1393
6
دانخوري و آبخوري به تعداد کافی در اختیار جوجه ها قرار گرفته و در مناطق مختلف پن قرار گیرند. از دانخوري بشقابی
پلاستیکی مخصوص مرغ می توانید استفاده نمائید. دان تازه هر چند ساعت یک بار در اختیار جوجه ها قرار گیرد. دانخوري ها را
طوري پر نمائید که پس از 2 تا 3 ساعت خالی شده و سپس دان جدید به دانخوري ها اضافه گردد. دان باقیمانده در دانخوري ها
را دور ریخته و یا از آن در تغذیه پرندگان پرواري استفاده نمائید. بنابراین هرگز دان جدید به دان قدیمی اضافه نگردد بلکه
دانخوري را کاملاً خالی و تمیز نموده و سپس دان جدید را جایگزین نمائید. دان تازه بو و عطر بیشتري داشته و جوجه ها را به غذا
خوردن ترغیب می نماید. از طرفی انباشته شدن دان قدیمی در دانخوري ها و عدم جایگزینی کامل با دان جدید، امکان آلودگی و
کپک زدگی دان را افزایش داده و زمینه ساز شیوع بیماري در جوجه ها می گردد. ضمناً به کارگر خود آموزش دهید که درب کیسه
دانخوري را همیشه بسته نگه دارد تا امکان آلودگی دان در اثر تماس با محیط کمتر شده و از طرفی دان مصرفی عطر، بو و رطوبت
خود را حفظ نماید. توجه به همین نکات ساده، موفقیت شما را در امر پرورش جوجه افزایش خواهد داد.
جوجه ها در شب نیاز به تغذیه ندارند و باید استراحت نمایند. لذا بهنگام شب و پس از تاریک شدن هوا، دانخوري و
آبخوري ها جمع آوري ، شسته و ضدعفونی می شوند. هرروز باید این کار صورت پذیرد. بهنگام شب نور سالن را کاهش دهید و یا
می توانید فقط از روشنایی لامپ هاي حرارتی که بعنوان مادر مصنوعی بکار می روند استفاده نمائید. آرامش جوجه ها در شب و
استراحت کافی، قواي آنان را براي فعالیت در روز بعد تجدید می نماید. این آرامش با سکوت، گرمایش ملایم کف و یا
عایق بندي بستر، دماي مطلوب سالن و مادرهاي مصنوعی، تهویه مناسب سالن و تراکم مناسب جوجه ها در هر پن فراهم
می گردد.
فرداي آن روز و به محض روشن شدن هوا، آب و غذا در اختیار جوجه ها قرار می گیرد. این نکته را به خاطر داشته باشید که
جوجه ها به کارگر عادت می کنند، لذا از تعویض متوالی کارگر خودداري نموده و یک نفر را مسئول پرورش جوجه ها انتخاب
نمائید. کارگر همیشه با روپوش تمیز و یک رنگ به جوجه ها رسیدگی نماید. در اینصورت جوجه ها با دیدن او احساس آرامش
می کنند و او را بعنوان والد خود می شناسند. پس از تغذیه کافی و در صورت مساعد بودن دما و شرایط محیطی، می توانید
جوجه ها را براي استفاده از نور آفتاب و هواي تازه به گردشگاه هدایت نمائید. گردشگاه باید حتما سایبان داشته باشد و بهتر است
آب و دان در زیر سایبان قرار گیرد. پس از انتقال جوجه ها به گردشگاه، کارگر می تواند با بستن درب هاي خروجی از این فرصت
براي تمیز نمودن سالن استفاده نماید.
کارهاي روزانه کارگر پس از خروج جوجه ها از سالن شامل:
- برداشتن حصیرهاي پلاستیکی (در صورت استفاده) و یا هر پوشش دیگري و انتقال آنان به خارج از سالن براي شستشو و
ضدعفونی
- براداشتن فضولات با کاردك از بستر پن ها و خارج نمودن فضولات از سالن و دور از فضاي سالن پرورش. این عمل ضمن
کاهش میزان آمونیاك که مشکلات تنفسی را براي جوجه ایجاد می نماید، باعث خروج آلودگی و رطوبت از سالن پرورش نیز
می گردد.
- جارو نمودن پن ها و راهروها و تمیز نمودن دیواره هاي جدا کننده پن ها در صورت آلودگی
- شعله دهی پن ها بمنظور کاهش آلودگی
نشریه شماره 7، آذر 1393
7
اجراي روزانه این عملیات باعث کاهش آلودگی و در نتیجه کاهش تلفات می گردد. در صورت شعله دهی پن ها، نیاز به
ضدعفونی با مواد ضدعفونی کننده محلول نمی باشد. استفاده از مواد ضدعفونی کننده محلول درآب به دلیل عدم امکان شستشوي
روزانه کامل پن ها قبل از محلول پاشی، معمولاً کم اثر بوده و از طرفی با ایجاد رطوبت در سالن پرورش، امکان شیوع آلودگی هاي
قارچی را افزایش می دهد. لذا توصیه می گردد از روش شعله دهی استفاده نمائید. ضمناً شعله دهی باید به درستی صورت پذیرفته و
شعله به اندازه کافی حرارت داشته باشد.
پس از اجراي عملیات فوق، حصیرهاي پلاستیکی یا پوشش هاي دیگر مجدداً به پن ها انتقال می یابند. به هنگام ظهر و در
صورت گرم بودن هوا، جوجه ها می توانند چند ساعتی را در داخل سالن سپري نمایند و از وسایل تهویه و خنک کننده، بسته به
گرماي محیط، می توانید براي کاهش استرس گرمایی جوجه ها استفاده نمائید. در صورت مناسب بودن هواي محیط، بهتر است
جوجه ها تا قبل از تاریک شدن هوا در گردشگاه به سر ببرند. در این صورت سالن پرورش کمتر در معرض آلودگی قرار می گیرد.
طول گردشگاه 10 تا 15 متر در نظر بگیرید و کف آن را بتن نمائید. هر روز نیز پس از انتقال جوجه ها به داخل سالن
پرورش، گردشگاه را جارو نموده و هر هفته یک بار ضدعفونی نمائید. ایجاد سایبان در گردشگاه ضروري است.
بدیهی است طراحی هاي فراوانی براساس ظرفیت تولیدي مزرعه، در نظر گرفتن شرایط اقتصادي سرمایه گذار و شرایط آب و
هوایی منطقه امکان پذیر است و طرح فوق نمونه اي از طرح هاي اصولی براي ایجاد سالن پرورش جوجه می باشد.
نشریه شماره 7، آذر 1393
8
برآورد قیمت تمام شده جوجه یک روزه شترمرغ
یکی از مهمترین عوامل در قیمت تمام شده محصولات شترمرغ و نیز سودآوري حرفه پرواربندي قیمت جوجه یک روزه
شترمرغ می باشد. شاید تا بحال این سئوال برایتان پیش آمده باشد که قیمت تمام شده یک قطعه جوجه شترمرغ چند است؟ چقدر
بابت یک جوجه شترمرغ به تولید کننده آن سود پرداخت می کنید و در نهایت مزرعه پرورش مولدین با تولید چند قطعه جوجه
شترمرغ به سودآوري و پایداري خود می تواند ادامه دهد. در این مقاله سعی شده است کلیه عوامل موثر در تولید یک قطعه جوجه
شترمرغ در نظر گرفته شده و قیمتی با سود منطقی به خواننده ارائه گردد.
بدیهی است عرضه و تقاضا در قیمت فروش جوجه شترمرغ بسیار موثر بوده و نمی توان آن را نادیده پنداشت، لکن خرید
جوجه شترمرغ با قصد پرورابندي در صورت عدم کشش بازار در فروش محصولات ممکن است شما را با ضرر و زیان مواجه
نماید. در این مواقع معمولا پرورش دهندگان پرندگان خود را کشتار ننموده و به امید جبران هزینه هاي خود، شترمرغ را بعنوان
پیش مولد نگهداري و بفروش می رسانند.
2 میلیون تومان، ترکیب گله 2 ماده به یک نر و عمر اقتصادي شترمرغ 8 سال در / در این مقاله قیمت هر قطعه پرنده مولد 5
نظر گرفته شده است. تولید جوجه به ازاي هر قطعه پرنده ماده 30 قطعه در نظر گرفته شده است که بصورت جوجه یک روزه
بفروش می رسد. در این صورت با در نظر گرفتن ترکیب فوق (دو به یک) و عمر اقتصادي پرنده، هزینه براي تولید هر قطعه جوجه
از بابت سرمایه گذاري براي تامین مولدین برابر 156250 ریال می باشد.
(25000000+12500000)=37500000
(مجموع قیمت یک پرنده ماده با یک دوم نر)
37500000/8=4687500/30=156250
(قیمت مولدین تقسیم بر 8 سال عمر اقتصادي تقسیم بر سی قطعه جوجه= هزینه تولید یک قطعه جوجه شترمرغ ناشی از
سرمایه گذاري براي تامین مولدین)
اگر مصرف خوراك را براي هر پرنده مولد 850 کیلوگرم در سال در نظر بگیریم (که معمولا در جیره هاي غنی کمتر از این
مقدار مصرف می گردد)، هزینه محاسبه شده بابت خوراك باکیفیت براي هر قطعه شترمرغ مادر با احتساب پرنده نر در حدود
14746984 ریال است که با در نظر گرفتن 30 قطعه جوجه به ازاي هر شترمرغ ماده، هزینه خوراك براي تولید هرقطعه جوجه
شترمرغ برابر 491566 ریال محاسبه شده است.
نشریه شماره 7، آذر 1393
9
هزینه کارگري با در نظر گرفتن 7 میلیون ریال حقوق در ماه و محاسبه 14 ماه حقوق (به ازاي هر 50 قطعه پرنده ماده 3
کارگر) به ازاي هر قطعه جوجه 196000 ریال محاسبه شده است.
کارشناس فنی پاره وقت و دامپزشک پاره وقت با حقوق 5 میلیون ریال در ماه و محاسبه 14 ماه حقوق به ازاي هر قطعه
جوجه 93333 ریال محاسبه شده است.
هزینه هاي دارو و واکسن به ازاي هر قطعه شترمرغ ماده (با احتساب پرنده نر) 750 هزار ریال، که به ازاي هرقطعه جوجه
شترمرغ 25000 ریال محاسبه شده است.
هزینه آب و برق و تلفن به ازاي هر قطعه پرنده ماده یک میلیون ریال در نظر گرفته شده که به به ازاي هر قطعه جوجه
شترمرغ 33333 ریال محاسبه می گردد.
هزینه سوخت و حمل و نقل به ازاي هر قطعه پرنده ماده 500 هزار ریال در نظر گرفته شده که به ازاي هر قطعه جوجه
16667 ریال محاسبه میگردد.
هزینه تعمیر و نگهداري تجهیزات و تاسیسات 5 درصد، که براي هر قطعه شترمرغ ماده برابر 536250 ریال برآورد شده و به
ازاي هر قطعه جوجه شترمرغ 17875 ریال محاسبه می گردد.
هزینه تلفات یا حذف مولدین 2 درصد جمعیت گله در سال در نظر گرفته شده که به ازاي هر قطعه شترمرغ ماده برابر 750
هزار ریال می باشد و براي هر قطعه جوجه 25000 ریال در نظر گرفته شده است.
هزینه هاي سرمایه گذاري براي ساختمان و تاسیسات و تجهیزات به ازاي هر قطعه شترمرغ ماده 65 میلیون ریال در نظر گرفته
شده است.
استهلاك ساختمان و تاسیسات 30 سال است که با درنظر گرفتن 89 درصد از هزینه هاي سرمایه گذاري براي ساختمان و
تاسیسات، برابر 2892500 ریال به ازاي هر شترمرغ ماده و 96417 ریال به ازاي هر قطعه جوجه شترمرغ محاسبه شده است.
استهلاك تجهیزات 15 سال است که با در نظر گرفتن 11 درصد ازهزینه هاي سرمایه گذاري براي تجهیزات، برابر 715 هزار
ریال به ازاي هر شترمرغ ماده و 23833 ریال به ازاي هر قطعه جوجه شترمرغ محاسبه شده است.
کارمزد سرمایه در گردش براي خرید خوراك با نرخ 30 درصد بهره در سال (بازار آزاد) و نیز چهار دوره خرید خوراك
درسال به ازاي هرقطعه شترمرغ ماده برابر 1106024 ریال و به ازاي هر قطه جوجه 36867 ریال در نظر گرفته شده است.
3 درصد هزینه هاي غیر قابل پیش بینی در مجموع هزینه ها در نظر گرفته شده است که برابر 1090928 ریال به ازاي هرقطعه
شترمرغ ماده بوده و به ازاي هر قطعه جوجه برابر 36364 ریال محاسبه گردیده است.
نشریه شماره 7، آذر 1393
10
حال اگر هزینه هاي فوق را براي تولید هرقطعه جوجه شترمرغ با هم جمع کنید(اعدادي که زیر آنها خط کشیده شده است)
هزینه تمام شده یک قطعه جوجه درسال بدست می آید.
هزینه تمام شده یک قطعه جوجه در صورتی که تولید جوجه در مزرعه به ازاي هر قطعه شترمرغ ماده 30 قطعه جوجه باشد
برابر 123 هزار تومان خواهد بود (مزارع متوسط از بابت تولید).
هزینه تمام شده یک قطعه جوجه در صورتی که تولید جوجه در مزرعه به ازاي هر قطعه شترمرغ ماده 35 قطعه جوجه باشد
برابر 105 هزار تومان خواهد بود (مزارع خوب از بابت تولید).
هزینه تمام شده یک قطعه جوجه در صورتی که تولید جوجه در مزرعه به ازاي هر قطعه شترمرغ ماده 25 قطعه جوجه باشد
برابر 147 هزار تومان خواهد بود (مزارع ضعیف از نظر تولید).
هزینه تمام شده یک قطعه جوجه در صورتی که تولید جوجه در مزرعه به ازاي هر قطعه شترمرغ ماده 20 قطعه جوجه باشد
برابر 184 هزار تومان خواهد بود (مزارع خیلی ضعیف از نظر تولید).
بنابراین مشاهده می گردد که تولید جوجه به ازاي هر قطعه پرنده ماده در سال می تواند نقش موثري را در قیمت تمام شده
هر قطعه جوجه شترمرغ داشته باشد و سود آوري مزرعه را بالا ببرد. در حال حاضر حتی مزارع خیلی ضعیف نیز بدلیل قیمت
کاذب جوجه در بازار از سود مناسبی برخوردارند و هزینه سوء مدیریت خود را به پرواربندان تحمیل می نمایند. لازم بذکر است
در کشورمزارعی هستند که رکورد تولید جوجه آن ها حتی از 35 قطعه جوجه در سال به ازاي هر قطعه شترمرغ ماده بالاتر بوده و
از مدیریت مناسبی برخوردار هستند. افزایش تولید جوجه با مدیریت فنی و بهداشتی مناسب فارم، انتخاب مولدین برتر، حذف
مولدین کم بازده، رعایت سن و عمر اقتصادي پرنده، طراحی مناسب فارم و استفاده از دستگاه هاي جوجه کشی مناسب میسر
است.
اگر تولید یک مزرعه متوسط را که حدود 30 قطعه جوجه شترمرغ به ازاي هر قطعه پرنده ماده در سال است در نظر بگیرم،
با سود متعارف 25 درصد، جوجه در بازار باید با قیمت حداکثر 151 هزار تومان عرضه گردد.
لازم به ذکر است که در این محاسبات درآمد حاصل از فروش پوکه تخم، پر مولدین و پرندگان حذفی محاسبه نشده که در
کاهش هزینه هاي تولید و قیمت تمام شده جوجه موثر است. همچنین ارزش افزوده تجهیزات و تاسیسات و امکانات نیز با افزایش
نرخ تورم نادیده گرفته شده است.
مزارعی که تولید آنها در حدود 20 تا 25 قطعه جوجه شترمرغ به ازاي هر قطعه شترمرغ ماده در سال است در مرز خطر
می باشند و در صورت کاهش قیمت جوجه (که در حال حاضر کاذب می باشد) با خطر ضرر و زیان مواجه خواهند بود. ولی در
شرایط کنونی با توجه به قیمت جوجه در بازار از سود مناسب برخوردارند (حدود 30 تا 60 درصد ). بنابراین این گونه مزارع باید
بفکر بهبود مدیریت خود باشند.
نشریه شماره 7، آذر 1393
11
پرواربندان در خرید جوجه باید محاسبات خود را براي قیمت تمام شده هر پرنده پرواي انجام داده و سپس نسبت به خرید
اقدام نمایند. در غیر این صورت ممکن است با ضرر و زیان مواجه گردند. در نشریه بعدي محاسبات قیمت تمام شده هر پرنده
پروار به اطلاع خوانندگان عزیز خواهد رسید.
نشریه شماره 7، آذر 1393
12
مزایاي استفاده از کنسانتره در تغذیه شترمرغ
نزدیک به 70 درصد هزینه هاي یک واحد پرورش شترمرغ مرتبط با هزینه هاي خوراك پرندگان می باشد. به همین دلیل است
که شناخت مواد اولیه خوراك شترمرغ و تشخیص نیازهاي غذایی این پرنده و از همه مهمتر بکارگیري روش هاي درست تغذیه در
پرورش این حیوان امري اجتناب ناپذیر است، پرورش اصولی آن است که در یک واحد پرورش شترمرغ هزینه هاي نگهداري و
تغذیه بایستی با میزان تولید محصولات آن متناسب باشد، از طرفی خسارات وارده در این بخش که شامل اتلاف منابع علوفه اي و
دانه اي، کاهش تولید و چه بسا تلفات وسیع به سبب دانش ناکافی در زمینه تغذیه مناسب می باشد، همه ساله ضررهاي زیادي را
متوجه پرورش دهندگان شترمرغ می سازد. بنابراین ضروري به نظر می رسد که بکارگیري دست آوردهاي جدید علمی و استفاده از
دانش روز کمک شایان توجه اي به پرورش دهندگان می نماید تا حداکثر بهره وري را در واحدهاي پرورشی خود داشته باشند.
در صنعت پرورش شترمرغ نیز کمبود اطلاعات تغذیه اي باعث شده تا پرورش دهندگان در برخی استان ها از کنسانتره ها و
مکمل هاي دام و طیور براي پرکردن این فضاي خالی استفاده کنند و بر پایه احتیاجات دام سنگین و سبک و یا مرغ بدون در نظر
گرفتن احتیاجات شترمرغ از این موادمغذي استفاده نمایند که نتیجه آن اثرات نامطلوب در تولید مولدین، عدم تامین نیازهاي
غذایی متناسب با نیاز تولیدمثلی،کاهش باروري و تخمگذاري و کاهش کیفیت جوجه خواهد بود. در امر پرواربندي نیز اختلال در
پروار، افزایش طول دوره پروار، کاهش کیفیت پوست و پر، افزایش بیماري هاي متابولیکی و تغذیه اي، و ناهمگنی رشد را بدنبال
خواهد داشت.
کنسانتره عبارت است از خوراکی مرکب از مواد مغذي مختلف که به مقدار و نسبت مناسب، متناسب با نیازهاي غذایی دام
براي حفظ سلامتی، رشد و نگهداري و یا تولید با هم ترکیب شده و در تنظیم آن بخشی از مواد مغذي مورد نیاز دام فراهم گردیده
است. در کنسانتره احتیاجات پرنده به ویتامین ها و مواد معدنی و مواد ریز مغذي مانند اسیدهاي آمینه تامین گردیده و با ترکیب با
دان و علوفه کلیه احتیاجات دام فراهم می گردد.
در بحث تغذیه شترمرغ به نظر می رسد براي داشتن دام سالم و افزایش بهره وري و تولید آن استفاده از کنسانتره ضروري
است، اهمیت و مزایاي مصرف کنسانتره به عنوان فراهم نمودن غذاي متعادل، ترکیبی و فرآوري شده که ضمن تامین بخشی از
نیازهاي غذایی پرنده به رفع کمبودهاي مواد مغذي و نیز هضم و جذب غذا کمک می نماید که در زیر به برخی از مزایاي آن اشاره
می شود:
-1 تولید براساس احتیاجات شترمرغ در نتیجه تامین نیازهاي پرنده اعم از انرژي، پروتئین و مواد معدنی و ویتامینه موردنیاز
پرنده
-2 افزایش خوش خوراکی و بالا بردن قابلیت هضم خوراك
نشریه شماره 7، آذر 1393
13
-3 تولید خوراك همگن و توزیع مواد مغذي بصورت یکنواخت در خوراك کامل شترمرغ
-4 کاهش مشکلات پرورش دهنده در تامین مواد غذایی بخصوص مکمل ها و افزودنی هاي کم مصرف مورد نیاز پرنده
-5 بهبود وضعیت تولیدمثلی و حداکثر بهره برداي از مولدین در فصل تولیدمثل
-6 افزایش رشد روزانه و افزایش درصد گوشت نسبت به لاشه در پرندگان پرواري
-7 کاهش دوره پرواري
-8 تامین نیازهاي شترمرغ با قیمت تمام شده مناسب تر
-9 کاهش بیماري هاي متابولیکی و تغذیه اي
-10 عدم نیاز به تهیه اقلام ریز جیره از قبیل متیونین، لایزین، کربنات کلسیم، دي کلسیم فسفات، ضدقارچ، مکمل ویتامینی و
معدنی و ...
-11 استفاده از نظرات کارشناسان مجرب در تامین فرمول کنستانتره و استفاده با اطمینان خاطر
نشریه شماره 7، آذر 1393
14
کیفیت آب مصرفی
(بخش دوم)
نیترات ها
توسط باکتري هاي روده (NO مقادیر زیاد نیترات ها در آب آشامیدنی موجب توسعه بیماري ها می گردند. نیترات ها ( 3
احیاء می شوند. نیترات ها و نیتریت ها (NO کوچک و باکتري هاي موجود در ظروف آب به یک ماده بسیار سمی تر به نام نیتریت ( 2
اثرات یکدیگر را افزایش می دهند. هنگامی که میزان نیترات و نیتریت را در مورد یک حیوان که تحت تأثیر قرار گرفته ارزیابی
می کنیم علاوه بر بررسی علوفه، فعالیت باکتري ها در آبشخورها و مقدار آب مصرفی نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
سه منبع نیترات ها و نیتریت ها در آب آشامیدنی عبارتند از:
٭ تراوش به درون آبی که از میان خاك می گذرد.
٭ آلودگی آب سطحی یا تانکر بهداشتی
٭ احیاء باکتري هاي نیترات در آبخوري ها
مشکل عمده نیترات، تأثیر بر تولید و تولیدمثل، محدود کردن ایمنی، ترکیب شدن با سایر منابع نیتروژنی است. اگر نیترات ها به
مقدار زیاد مصرف شوند، توسط باکتري ها به نیتریت ها تبدیل می شوند که به آسانی جذب شده و قدرت حمل اکسیژن توسط خون
را کاهش می دهند.
،A بروز یابد. همه جیره هاي شترمرغ باید حاوي مقادیر کافی ویتامین A مشکل نیترات ممکن است به صورت کمبود ویتامین
ید، فسفر و انرژي باشد تا پرنده بتواند با عدم تعادل مواد ناشی از وجود نیترات به حد لازم مقابله کند.
مقادیر نیترات در مزارع بسیار متغیراست. معمولاً به هنگام رطوبت شدید و ناگهانی در فصل بهار مقدار نیترات ها در آب
مزرعه بیشترین است. از بین بردن نیترات هاي آب مشکل و پر هزینه است زیر آن ها در آب حل می شوند. آنیون هاي بازي مبدل
قادرند نیترات هاي آب را از بین ببرند.
50 تا 100 به طور قراردادي تعیین گردیده است. تأثیر بارز آن روي ppm دامنه مقادیر غیر ایمنی نیترات ها در آب بین
45 نیترات را حد نهایی ppm 100 است. سرویس سلامت عمومی آمریکا مقدار ppm تغذیه، باروري، رشد و سلامت در مقدار
محدوده سالم بودن آب براي مصرف انسانی تعیین کرده است.
نشریه شماره 7، آذر 1393
15
میکروارگانیسم ها
وجود برخی از پاتوژن ها، میکروب ها، موجودات ریز از قبیل ویروس ها،انگل ها، پروتوزوآها و .... در آب آشامیدنی
موجب بروز عفونت می گردند. میکروارگانیسم ها از طریق آب هاي آلوده منتقل شده و می توانند از حیوان به حیوان منتقل شوند و
اثرات آن بر روي حیوانات جوان بیشتر است. باکتري هاي کلی فرم تقریباً در همه جا یافت می شوند و ممکن است در گیاهان و
جانوران و در خاك وجود داشته باشند. باکتري هاي کلی فرم موجود در مدفوع شامل میکروارگانیسم هایی است که به صورت
طبیعی در دستگاه گوارش انسان ها، حیوانات و پرندگان وجود دارند. میکروارگانیسم هاي مضر می تواند به آسانی وارد آب هاي
مزارع روستایی که از سطح زمین به طور صحیح حفاظت نشده اند گردد. ممکن است در منطقه اي که پرندگان از منابع آب
روستایی استفاده می نمایند این میکروارگانیسم ها آب را آلوده کرده باشند. در آزمایش آب باید میزان کلی فرم آب در حد صفر
باشد. 1 تا 8 مورد رضایت نبوده و از 9 به بالا خطرناك است. براي جلوگیري از آلودگی سطحی آب می توان از کلرزدایی و فیلتر
کردن استفاده کرد که این می تواند به کاهش میکروارگانیسم هاي آب کمک کند.
درجه حرارت آب، ترکیب خاك و اکسیژن محلول در آب دارد. بطوري که در ،pH فراوانی میکروب ها در آب بستگی به
تابستان تعداد میکروارگانیسم ها به حداکثر و در زمستان به حداقل می رسد. پس افزایش میکروارگانیسم با ازدیاد دماي محیط، رابطه
مستقیم دارد. بر اثر افزایش دما، آب هاي سطحی آلوده شده و نفوذ آن ها به آب هاي زیرزمینی سبب آلودگی این آب ها می شود.
(pH) اسیدتیه آب
اسیدتیه آب باعث پوسیدگی پمپ ها، لوله ها و تانک ها و لوازم آبرسانی می گردد. اسیدیته آب با افزودن خاکستر بازي یا
سود سوزآور خنثی می شود. آب قلیایی در اغلب آب هایی که منشاء آن ها میکربوتات ها و کربوتات ها و هیدروکسیدها هستند
بوجود می آیند که طعم قلیایی هم به آب می دهند. که این شرایط باعث افزایش و رشد باکتري ها می شود و همچنین باعث رسوب
آّب در لوله هاي انتقال و گرم کننده ها می شود.
کلریدها
200 وجود داشته باشد. کلریدها با ppm کلریدها به تنهایی نمی توانند مضر باشند مگر این که در مقدار بسیار زیاد بیش از
سدیم تلفیق شده و نمک تشکیل می شود .همچنین باعث غیرقابل شرب شدن آب زراعی در بعضی از مناطق روستایی می گردد.
5 کلرید داشته باشد، قابل ppm 50 تا 100 کلرید مورد خوشایند دام ها است اما اگر آب آشامیدنی انسان ها بیش از ppm دامنه
مصرف نیست.
فسفات
وقتی فسفات در چشمه هاي روستایی در مقدار فراوان وجود داشته باشد نشانه آلودگی است اگرچه به طور کلی این مواد
غیرمضر هستند ولی می توانند به عنوان منبع غذایی براي باکتري ها محسوب گردند. وجود فسفر می تواند زنگ خطر براي احتمال
آلودگی باکتریایی باشد.
نشریه شماره 7، آذر 1393
16
حشره کش ها و علف کش ها
حشره کش ها یا علف کش ها می توانند ازطریق پسماندهاي زهکشی برف و باران یا بصورت کاملاً اتفاقی وارد آب زیرزمینی
و یا آب هاي سطحی شوند و آب را آلوده کنند. قابل ذکر است که منابع آبی به خصوص چاه هاي کم عمق بیشتر در معرض
آلودگی ناگهانی با منبع طبیعی یا انسانی قرار دارند. مثال هایی براي این عناصر عبارتند از: آلومینیوم، بریلیم، بر، کروم، کبالت، مس،
ید، منگنز، مولیبدن و روي.
نشریه شماره 7، آذر 1393
17
باشگاه شترمرغ داران
در راستاي همکاري هر چه بیشتر میان مزرعه داران و کارشناسان و افزایش تبادلات علمی و تجربی میان آن ها باشگاه
شترمرغ داران با داشتن کادري مجرب جهت ارائه خدماتی همچون:
-1 اطلاع رسانی و دعوت جهت شرکت در سمینارهاي داخلی و بین المللی صنعت شترمرغ
-2 ارسال رایگان نشریه و کتب منتشره شرکت
-3 ارائه آموزش هاي لازم در زمینه پرورش شترمرغ
-4 بهره مندي از خدمات فنی و مشاوره اي شرکت
-5 دریافت جیره هاي غذایی براساس دستورالعمل داخلی شرکت
-6 تامین خوراك، مکمل هاي معدنی و ویتامینه، مواد افزودنی و دارو با تخفیف ویژه مختص اعضاء باشگاه
-7 اعلام زمان بندي مدیریت اجرایی فارم و اعلام توصیه هاي لازم در این زمینه
-8 بازدید از مزرعه به منظور رفع مشکلات و بهبود وضعیت فارم با تخفیف ویژه اعضاء در صورت درخواست عضو
-9 مشاوره رایگان در هنگام خرید و فروش پرنده
-10 پاسخگویی به مشکلات فارم با اعلام در ساعات تعیین شده توسط باشگاه
-11 بهره گیري از نظرات کارشناسان مجرب در زمینه پرورش شترمرغ در کشور
بخش باشگاه شترمرغ داران www.ostrichrdi.com عضو می پذیرد. جهت اطلاع از نحوه عضویت در باشگاه به سایت
مراجعه نمائید و یا با شماره تلفن 02166575184 تماس حاصل فرمائید.
نشریه شماره 7، آذر 1393
18
محصولات
کنسانتره شترمرغ (معمولی و ویژه)
به منظور کاهش مشکلات تهیه مواد ریز مغذي جیره و نیز بهبود کیفیت دان و میکس دقیق تر ریز مغذي ها که در تولید گله و
همگنی خوراك نقش به سزایی دارد این موسسه نسبت به تهیه کنسانتره مختص شترمرغ اقدام نموده است.
کنسانتره هاي تولیدي در این شرکت عبارتند از:
کنسانتره پیش آغازین و آغازین
کنسانتره رشد، پایانی
کنسانتره نگهداري
کنسانتره تولید
مکمل
مکمل هاي شرکت عبارتند از:
مکمل پیش آغازین و آغازین
مکمل رشد و نگهداري
مکمل تولید
مراجعه نمائید و یا با شماره تلفن www.ostrichrdi.com جهت اطلاع از قیمت و نحوه تهیه محصولات به سایت
02166575184 تماس حاصل فرمائید.
نشریه شماره 7، آذر 1393
19
مقالات و منابع علمی:
می پردازد . در صورت تمایل به (ISI) این بخش به معرفی مقالات و منابع علمی چاپ شده در نشریات علمی پژوهشی
دریافت اصل مقالات هر یک از عناوین ارائه شده، لطفا" درخواست خود را با عنوان مقاله به پست اکترونیکی نشریه ارائه
فرمائید.
- A retrospective study of egg production, fertility and hatchability of farmed
ostriches in Botswana
- Effect of breeder age and breeding season on egg production and incubation in
farmed ostriches
/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
این مجموعه به همکاري و مساعدت پرورش دهندگان و متخصصین امر نیاز داشته و صمیمانه دست یاري آنها را جهت
ارتقاء این صنعت می فشارد. بدیهی است این نشریه عاري از اشکال نمی باشد، لذا همواره نیازمند راهنمایی هاي گرانقدر
شما هستیم.
/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
نشریه شماره 7، آذر 1393
20
کتاب پرورش جوجه شترمرغ
جهت تهیه کتاب می توانید با دفتر نشریه تماس حاصل فرمائید.